Romeinse cijfers

AFDRUKKEN
VERSTUREN

Romeinse cijfers

Romeinse cijfers zijn getallen die afkomstig zijn uit het oude Rome. De getallen een tot en met tien worden met Romeinse cijfers geschreven als:

I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX en X.
1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10

Deze getallen worden bijna niet meer gebruikt sinds de 14e eeuw. Toen zijn we de Arabische cijfers gaan gebruiken. Arabische cijferst zijn de cijfers die we nu gebruiken: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 en 10.

Soms worden de Romeinse cijfers nog gebruikt, bijvoorbeeld bij de nummering van vorsten met dezelfde naam (Lodewijk XIV) en in sommige landen bij de nummering van eeuwen (XIX^e siècle).

De verschillende Romeinse cijfers zijn:

Romeins cijfer	betekenis
I	1
V	5
X	10
L	50
C	100
D	500
M	1000

Door de cijfers te combineren kun je aangeven welk getal het is. Dus bijvoorbeeld:
V= 5
I= 1
V+I= VI
5+1= 6

Er zijn wel een aantal regels:

Men schrijft hooguit drie keer hetzelfde cijfer achter elkaar, dus niet VIIII maar IX.
De cijfers V, L en D komen maximaal één keer in een getal voor.
Hooguit één cijfer mag worden afgetrokken, dus niet IIX maar VIII.
Men trekt een cijfer af van een cijfer waarvan de waarde vijf of tien keer zo hoog is, dus niet IL maar XLIX.
De cijfers V, L en D worden niet gebruikt om afgetrokken te worden, dus niet VC maar XCV.Volgens deze regels is er steeds maar één manier om een getal te schrijven.

1
2
3
4
5
6
7
8

I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII

9
10
11
12
13
14
15
16

IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI

17
18
19
20
30
40
50
60

XVII
XVIII
XIX
XX
XXX
XL
L
LX

70
80
90
100
200
300
400
500

LXX
LXXX
XC
C
CC
CCC
CD
D

600
700
800
900
1000
2000
3000
4000

DC
DCC
DCCC
CM
M
MM
MMM
MMMM

Wist je dat:

De oude Romeinen vaak de combinatie IV voor 4 vermeden. Ze gebruikten in plaats daarvan IIII. Volgens sommigen was dit omdat de letter IV de beginletters van de Romeinse oppergod IVPITER vormen. Dit gebruik is voortgezet tot enkele eeuwen geleden, en komt onder andere voor op monumenten en klokken. Een klok met de cijfers IV op de wijzerplaat is zeer ongebruikelijk.
Een andere verklaring waarom IIII boven IV verkozen werd op klokken is dat er dan een even aantal tekens op de klok wordt gebruikt: 20 I's, 4 V's, en 4 X'en. Dit was veel goedkoper te smelten met een mal dan wanneer er IV werd gebruikt: 17 I's, 5 V's, 4 X'en.
Een derde verklaring is dat de IV ondersteboven (zoals op een klok gebruikelijk is) sterk lijkt op VI (6), daarom koos en kiest men voor de duidelijkheid voor IIII. Als laatste geldt nog dat IIII een zekere symmetrie vertoont ten opzichte van de VIII (8) en XII (12), waarbij bovendien de wijzerplaat in drie gelijke delen wordt verdeeld: de eerste vier cijfers bevatten enkel I symbolen, dan vier cijfers die het V symbool bevatten en de laatste vier bevatten een X symbool.

Bron: wikipedia