De Hagedis

De Hagedis

Hoe ziet het dier er uit?

 Hagedissen hebben een harde, dikke huid bedekt met schubben. De schubben beschermt de hagedissen tegen uitdroging. De huid van een hagedis is meestal bruinachtig of groen als ze in de bomen leven.

 Veel hagedissen hebben 4 poten. Ook zijn er enkele soorten die alleen voorpoten hebben en er bestaan zelfs  hagedissen zonder poten. Hagedissen worden hierdoor heel makkelijk verward met slangen.

Sommige hagedissen kunnen goed klimmen. Er zijn hagedissen met scherpe klauwen en soms gebruiken ze hun staart als grijpklauw. Gekko’s kunnen zelfs naar boven klimmen op gladde muren.

Hagedissen hebben een soort zuignappen onder hun voeten die ervoor zorgen dat ze makkelijk over muren kunnen lopen en zelfs over het plafond. De zuignappen creëren een vacuüm waardoor ze blijven kleven.

Hagedissen hebben kleine ogen aan de zijkant van hun kop. De meeste hagedissen hebben oogleden die ze kunnen bewegen, maar sommigen, zoals de gekko, hebben dat niet.

Schuin achter de ogen hebben hagedissen kleine gaatjes als oren. Ze zijn klein, dus hebben maar een gehoorbeentje. Dat is voor een hagedis genoeg om heel goed te kunnen horen. De meeste hagedissen nemen geluiden waar van 100 tot 5000 Hertz. Niet veel vergeleken met de 20 tot 20.000 Hertz dat een mens hoort.

De tong van een hagedis kan zowel kort als lang zijn. De meeste hagedissensoorten hebben een tong met een spleet erin, net als een slang.

Hoe en waar leeft het dier?

 Hagedissen leven overal. Op de grond, tussen rotsen en in bomen. Sommige soorten kunnen zelfs zwemmen, zoals de komodovaraan . De zeeleguaan leeft zelfs grotendeels in zee.

Hoe actief een hagedis is, is afhankelijk van welk soort het is. Gekko’s zijn meestal s’ nachts actief terwijl andere hagedissen meer overdag actief zijn.

Overal in de wereld zijn er hagedissen te vinden. De meeste leven in vochtige tropische en subtropische gebieden, maar ze zijn ook te vinden in gematigde gebieden, waaronder Nederland.

Ook leven er sommige hagedissen in droge woestijnen en steppen.

Alleen in Canada en het noorden van Rusland waar het extreem koud is zijn nog geen sporen van hagedissen gevonden.

Hagedissen zijn koudbloedig en moeten rond de zoveel tijd een zonnebad nemen om zich op te warmen. Als ze dat doen krijgen ze meer energie die ze kunnen gebruiken om te jagen of te vluchten. Als je een hagedis makkelijk kan oppakken betekend het dat hij te koud is en te weinig energie heeft om weg te rennen.

Hagedissen eten een verschillende hoeveelheid aan soorten insecten zoals sprinkhanen, oorwormen, wantsen, cicaden, bladluis, vlinders, vliegen en muggen, mieren, wespen, bijen en kevers. Als ze de kans krijgen eten ze ook rupsen en larven, wormen, spinnen en zelfs slakken.

Hagedissen eten ongeveer elke 2 a 3 dagen, maar sommige kunnen maanden lang zonder eten als het nodig is. Tijdens de voortplanting eten hagedissen vaak voor langere perioden niet of heel weinig.
Hagedissen vinden hun prooi vaak door beweging. Ook gebruiken ze zweepstaarten om insecten onder de grond te vinden.

Hoe beschermt het dier zich?

Verschillende hagedissen hebben verschillende manieren om zich te beschermen. Kameleons gebruiken bijvoorbeeld camouflage en andere soorten gebruiken mimicry door op andere dieren te lijken, of hebben enge felle kleuren om te waarschuwen dat ze giftig zijn. Ook zijn er hagedissen zie zich groter kunnen laten lijken, of in een holletje zitten om zich te verstoppen.

Grotere hagedissen kunnen ook met hun staart van zich af slaan. De Komodovaraan, beter bekent als een Komodo Dragon is een van de grootere hagedissen en kan zelfs krabben en bijten. Hierdoor zijn ze zelfs voor de mens gevaarlijk en zelfs dodelijk.

Grote hagedissen kunnen gevaarlijk en zelfs dodelijk zijn voor mensen vanwege hun gifklieren in hun bek. Het gif van een komodovaraan kan zelfs grote dieren zoals herten en zwijnen vergiftigen tot de dood.

Het is zeldzaam om het geluid van een hagedis te horen. Maar een paar van de bijna 5000 soorten hagedissen maken daadwerkelijk geluiden. Vooral gekko’s maken geluiden om te communiceren en gebruiken verschillende tjirp, piepjes en klikgeluiden.

Als een hagedis geluid maakt doen ze het meestal als ze zich geïrriteerd of geërgerd voelen. En kunnen een soort blafgeluid maken als ze zich echt bedreigt voelen, vaak gevolgd door een sprong naar de bedreiging om hun dominantie te laten zien.

Enkele bijzondere eigenschappen

Hagedissen leggen eieren. Het vrouwtje legt ongeveer 6 tot 15 eieren in een klein uitgegraven kuiltje van losse aarde of mos. Het kuiltje wordt bedekt en na 1 a 2 maanden kruipen de jongen er zelfstandig uit.

Hagedissen hebben geen neus en ruiken met hun tong.

Sommige hagedissen zoals kameleons kunnen van kleur veranderen. De huid bevat speciale cellen wat lijkt op kristal dat ze razendsnel kunnen herschikken waardoor ze van kleur veranderen. Hierdoor kunnen ze zichzelf makkelijk camoufleren, ook kan dit gebeuren bij stemmingswisselingen.

 Fun fact: Freek Vonk. Een van Nederlands grootste dierenliefhebber heeft een witkeelvaraan als huisdier genaamd Johan. Een van de grotere hagedissoorten.

Veel soorten hagedissen worden bedreigd door dieren zoals honden, katten, ratten en varkens die meeliften met de mens. Huisdieren zoals honden en katten jagen veel op hagedissen en ratten graven de eieren op om te eten.

Ook zijn er in de miljoenen jaren dat hagedissen rondlopen veel soorten hagedissen uitgestorven.